خوشحالخان خَتَّک (به پشتو: خوشحال خان خټک) (۱۰۲۲ - ۱۱۰۰ قمری؛ ۱۶۱۳ - ۱۶۸۹ میلادی) معروفترین شاعر در دوران آغازین ادبیات پشتو است.[۱] وی به دو زبان پشتو و فارسی شعر میگفت.
برخی از سخنوران پیرو سبک خوشحال، و شاملشده در مکتب ادبی وی، عبارتند از: اشرف خان هجری، سکندرخان ختک، صدرخان ختک، و عبدالقادر خان ختک.
خوشحال خان در شعرهای خود پشتوها را به خاطر چنددستگی سرزنش زیادی کردهاست.[۲] خوشحال خان در سدهٔ ۱۷ میلادی و در زمان امپراتوری گورکانی هند در کوهپایههای هندوکش در استان مرزی شمال غربی پاکستان امروزی زندگی میکرد. او در منطقه نوشهره به دنیا آمد.
پیشینه تاریخی:
خوشحال خان بیک فرزند در شهبازخان ختک در سال ۱۰۲۲ هجری به دنیا آمد. خوشحال خان یک جنگجو و رئیس ایل ختک نیز بود. روستای خوشحال بیگ «اکوره ختک» نام دارد و ختکها در این روستا ساکنند. خوشحالخان چندین سال در هند در قلعهٔ «رنتنهبور» زندانی بود و افراد ایل ختک موفق شدند او را از این زندان فراری بدهند و تا زمانی که به روستا خود نرسیدند اورنگزیب از این گریز آگاه نشدهبود. خوشحالخان پس از آن با تیموریان نبرد کرد، و با شاه اورنگزیب تا زمان مرگ دشمن بود و درین گیرودار در سال ۱۱۰۰ هجری در سن ۷۸ سالگی درگذشت.
گفته میشود که خوشحالخان کتاب «هدایه» در فقه را به پشتو ترجمه کرد، و کتابهای بسیار دیگری نیز نوشت.