جایگاه قرآن مجید در زندگی مردم افغانستان

          afg 
            بازدید : 290
          چهارشنبه 29 شهریور 1391
           نظرات (1)
        

جایگاه قرآن مجید در زندگی مردم افغانستان

حجة الاسلام و المسلمین

داکتر عبد المجید ناصری

مردم مسلمان افغانستان به دلیل تدیّن ژرف به اسلام و پایبندی به معارف قرآن کریم و سنت نبوی و پیروی از آن و رسم خاندان پاک رسالت، قرآن مجید را به عنوان کلام الهی و معجزه جاویدان پیامبر اسلام حرمت فراوان قایل بوده واز جهات گوناگون در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی خودش بدان تمسک جسته و به صورتهای متفاوت آن را بکار بسته اند.

نام گذاری:

یکی از جلوه هاي فرهنگ اسلامی که متاثر از کلام وحی در حیات فرهنگی مردم مشاهده می شود نام گذاری قرآنی افراد می باشد. مردم افغانستان عمدتا با تمسک به قرآن مجید فرزندان خود را نامگذاری می کنند بطوریکه اسامی، صفات و واژه هاي قرآنی چون یا سین،طه،نجم،ثاقب،رحمان،رحیم،رئوف،ستار و یا نام ها و القاب افراد پرهیزگار و فرستادگان الهی که در این کتاب آسمانی آمده است مورد استفاده جهت نامگذاری قرار می گیرند چون محمد،عیسی،موسی،یوسف،ابراهیم،یونس و سایر پیامبران و حکما و عباد صالح که در قرآن کریم آمده است. البته این نامگذاری به صورت ترکیبی با نام یکی از امامان معصوم، پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) آورده می شود مانند محمد یونس، محمد یاسین،محمدعلی، محمد موسی و... زیرا تنها اسم پیامبر و امام و یا صفات الهی را برای فرزند نام گذاشتن مانند محمد و علی، رحمان،رحیم و یا امثال آنها حد اقل در مقام نامگذاری و کتابت نوعی بي احترامي به آن ذوات بزرگوار تلقی می کنند.

تکریم همدیگر:

مردم افغانستان در مقام تکریم همدیگر در موقع راه رفتن یا زمان ورود ویا خروج از منزل و جلسه ای،به همدیگر با گفتن(بسم الله) تعارف می کنند چنانچه عمده تعارفات شان را در مقام ملاقات و دید و بازدید نیز معارف و جملات قرآن تشکیل می دهد، مانند آنکه وقتی وضع خود را تعریف میکنند (الحمد الله) بکار می برند وبرای اقدام نیک در آینده انشاءالله می گویند و همین طور (توکل به خدا) و سر انجام وقت جداشدن و متفرق گردیدن خداحافظ می گویند.

شادیها:

بعید است فردی از مردم افغانستان تصمیم به خواستگاری و یا خرید چيزي از همديگر مگر آنکه بعد از اندیشه، وتحقیق و مشورت یا مشورتها به قرآن مجید استخاره نگیرد و در واقع افزون بر موارد فوق در هنگام پاسخ مثبت دادن به خواستگار و سایر کارهای مهم به قرآن مجید استخاره می گیرند و صدقات خود را هنگام اقدام کار خیر و یا خروج از منزل جهت مسافرت روی قرآن مجید گذاشته و با زیارت این کتاب الهی اقدام مورد نظر را عملی می سازند ومخالفت با استخاره هرگز صورت نمی گیرد.

مصیبت ها:

در زمان مصیبت و مشکلات قرآن کریم بیشتر از همه چيز مورد مراجعه و استفاده قرار می گیرد از جمله انتخاب برای برخی موارد در مراجعه به پزشک و یا مصرف دارویی،همینطور ختم قرآن مجید گرفتن برای درمان مریض، زیر سر بیمار قرآن مجید تلاوت کردن،جنازه مرده را شب نگهداشتن و تا صبح خانواده و بستگان و همسایگان بیدارماندن و قرآن تلاوت کردن،در جلسات فاتحه قرآن خواندن- در سالگرد در گذشت عزیزشان معمولا ختم قرآن کریم را با آداب و احترام و معنویت خاص برگزار می نمایند بطوریکه واژه (قرآن خواندن) بسیار معارف و جا افتاده می باشد که هر خانواده دست کم سالانه یکبار برای اموات شان مجلس مفصل ختم قرآن تحت عنوان یادشده می گیرند.

برنامه های روزانه:

صبح را با خواندن و تلاوت نمودن آیاتی از قرآن کریم بعد از نماز صبح آغاز می کنند و غذا را با بسم الله گفتن شروع نموده بعد ار صرف غذا.روحانی یا بزرگ و یا با سواد حاضر در مجلس سوره ای از قرآن کریم را تلاوت نموده و بعد از دعا جمعیت حاضر را به خواندن حمد و سوره فرا می خواند و بدون(فاتحه و آیه) سفره را جمع نمی کنند. در صحبت ها و معاملات روزانه قرآن کریم جایگاه ویژه دارد. علما وطلاب علوم دینی از قرآن کریم به عنوان فصل الخطاب در قضاوتها و راهنمائيها و حتی بیان تاریخ و قصص سود می جویند و هرخانه دارای یک یا چند نسخه قرآن مجید است که با دستمال رنگارنگ و تمیز پیچیده شده و در پوشه زیبا گلدوزی شده توسط زنان هنرمند مسلمان، گذاشته می شود پوشه قرآن کریم، باظرافت خاص با دست گلدوزی می شود و معمولا بالای درب ورودی اطاق پذیرایی و خواب و درمکان برجسته قرار می گیرد. در مقام بحث و اختلافات حقوقي و اقتصادی نیز بالاترین سوگند. قسم خوردن به قرآن مجید است چنانکه در دعواهای خونین معمولا اگر طرف دعوا و از سوی او سید و ملا با قرآن به منزل مدعی و اولیای دم بیایند مدعی از هرگونه اختلاف و انتقام و غیره منصرف شده بخاطر احترام به قرآن مجید وذریّه پیامبر و عالم ديني عفو و گذشت پیشه می کند.

کشاورزان بعد از گرفتن محصول (وبه اصطلاح گرفتن خرمن) اموات خود را یاد نموده مجلس قرآن خوانی برگزار می کنند و افراد قرآن خوان و قاریان محل را که در رأس آنان روحانی محل قرار دارد دعوت نموده با صرف صبحانه قرآن خوانی شروع شده بعد از ختم آن ناهار صرف شده ومجلس خاتمه می یابد. معمولا کشاورزان و دامداران یک گوسفند و یا حتی دو گوسفند خوب را از آغاز سال یعنی بهار جهت ختم قرآن مجید که هدیه ثواب آن به ارواح اموات خود مي كشد تعيين نموده و بطور ویژه آن را نگهداری و پرورش می دهند. هنگام مشكل و بیماری و مسافرت افراد خویش گوسفندی را نذر بهبود یا سلامتی وسفر بخیری نموده پس از مدّتی آن را ذبح کرده مجلس ختم قرآن برگزار می کنند.

مکتب خانه ها:

مکتب خانه ها در افغانستان،به آموزش قرآن کریم اهميت ویژه دارند ، معمولا اولین وظیفه آنها آموزش صحیح قرآن کریم برای فرزندان مسلمان است آغاز آموزش قران مجید و تمام دوره آن را با جشن و توزیع شیرینی و تقدیم هدایا، به استاد همراه می سازند. به كودکان آموزش داده می شود که هنگام عبور از کنار همدیگر مبادرت به سلام نمودن کنند و هنگام عبور از قبرستان و یا زیارتگاه توقف کرده حمد و سوره قرائت بکنند و مردم در این باره تقيد زیاد دارند.

در منازل ، محل کار و مساجد، آیات شریفه قرآن کریم را بصورت تابلو داشته و بدان تيمن و تبرك می جویند. چنانکه در فصل زمستان بدلیل سرما و برف که کار کمتر داشته و فراغت بیشتر دارند به قرائت قرآن بیشتر می پردازند و روزهاي جمعه و یا پنجشنبه هفته ها به زیارت اهل قبور می شتابند وحمد و سوره و گاهی تا یک جزء قرآن تلاوت می کنند. دهقانان که بطور سنتی محصولات خود بخصوص گندم را جمع آوری نموده و خرمن می کنند ، روي گندمی که از کاه جدا شده قرآن مجید را می گذارند تا از آفات چشم و دستبرددست در امان بماند.

اشعار و محاورات روزانه:

در اشعار روایی، حماسي ،عرفانی و حتی عاشقانه مردم افغانستان معارف و جنبه های قرآن را می توان رد یابی کرد چنانکه در مکالمات روزمره، نام مناطق، مراکز علمی و مذهبی نیز تاثیر قرآن مجید را به وضوح می توان مشاهده کرد.

احترام به قاریان و محافل قرآنی:

قاریان در میان مردم افغانستان از احترام خاص برخوردارند. افرادیکه قرآن را اموخته و به خوبی تلاوت می کنند همانطوریکه از نورانیت و معنویت خاصی برخوردارند ار وجهه اجتماعی خود نیز برخوردارند. مردم به آنان بصورت افراد مهذب و سعادتمند می بینند و از جهات مختلف احترام می گذارند.

در محافل قرآنی افراد بی سواد و یا کسانی که زودتر سهم خود را تلاوت نموده اند سکوت می کنند و صحبت نمی کنند مگر آنکه آخرین فرد از راه رسیده تلاوت خورد را به پایان برده و ختم قرآن مجید کرده. چنانکه در محافل قرآنی کسی،پايش را دراز نمی کند، قرآن را از هر نوع بي احترامی ظاهر ی مانند پرت کردن، بدون وضو دست زدن، در دست بچه دادن و بدون ملافه تمیز گذاشتن،جدااجتناب می کنند.

یکی از اموري که در میان مردم بخصوص زنان مرسوم بوده و مورد باور آنان است مسئله دعا خوانی می باشد، معمولا کودک وقتی شکل بخصوص از جمله ناراحتی روحی و گریه ای بی جا دارد اورا نزد روحانی و یاقاری محل آورده خواستار دعا خوانی می شوند و روحانی یا قاری محل چهار قل( سوره های چهارگانه قرآن کریم که با قل آغاز می شوند) را تلاوت میکنند ویا سوره های دیگر را مي خوانند و به صورت کودک مورد نظر پف می کنند. همین طور تبرک جویی به قرآن کریم و یا سوره و آیات خاص آن در موارد دیگر نیز به وفور به چشم می خورد.

نقل مطالب با ذکر منبع جایز است

ارسال نظر برای این مطلب

	این نظر توسط reza در تاریخ 1348/10/11 و 23:16 دقیقه ارسال شده است

			سلام لالا جان خوش حال می شوم به سایت ما سر بزنید.....