معادن افغانستان
سرزمین افغانستان معادن بی شماری دارد كه بعضی آنها كشف و دوره های سروی و اكتشافی را پشت سر گذاشته و آماده استخراج هستند و بعضی هم استخراج می شوند ، ولی باز هم با قاطعیت می توان گفت تمامی معادن افغانستان به حالت دست نخورده باقی است. و همین كار باعث تحریك حس غارتگری متجاوزین شده كه به این سرزمین تجاوز نظامی نمایند. بیشترین اطلاعات را در خصوص منابع معدنی افغانستان شوروی در اختیار دارد.
مهمترین ذخایر معدنی شناخته شده در افغانستان بدین قرار است:
گاز
طبیعی، زغال سنگ، آهن ، نفت، مس، اورانیوم، نمک، کروم، نیکل، طلا ،
سولفور، باریت، روی ، قلع، فلوئور، طلق، منیزم، میکا، سنگ لاجورد، یاقوت،
آلومنیوم، سرب، پنبه نسوز، جیوه، بوکسیت، تنگستن، لیتیم، منگنز، سنگ مرمر،
سنگ گچ، سنگ آهک و ...
از این میان عمدتا گاز طبیعی ، زغال سنگ و نمک، اورانیوم، کروم، مس، طلا و نقره و... استخراج شده است.
گاز طبیعی:
معادن
گاز طبیعی شناخته شده بیشتر در سر حدات شمالی افغانستان در مزار شریف،
اطراف شبرغان و سرپل قرار دارد. ذخایر گاز طبیعی افغانستان بین 100 تا 500
میلیارد متر مکعب تخمین زده شده است که پس از استخراج صادرات آن با احداث
خط لوله ای به شوروی صورت می گرفته است.
ذخایر نفت:
طبق
نتیجه تحقیقات 1314 ذخایر نفت ( پترول ) در ولایت هرات، شبرغان، میمنه،
قندوز، طالقان، سرپل و هلمند تثبیت گردیده است. طبق قراردادی بین روسیه و
افغانستان 55 حلقه چاه توسط روسبه حفر گردید و نفت آن به شوروی صادر گردید.
ذخایر نفت افغانستان در ابتدا حدود 100 میلیون بشکه و در تحقیقات بعدی
مقدار آن بیش از این تخمین زده شده است. ذخایر نفت افغانستان مانند ایران و
روسیه در میان طبقات سوم دوره های زمین شناسی قرار دارد.
معادن زغال سنگ:
امروزه
اهمیت ذغال به همگان روشن است گر چه تا حدود زیادی كارخانه ها و فابریكات
گازی و نفتی شده ولی هنوز از اهمیت ذغال سنگ كاسته نشده است . در افغانستان
زغال سنگ با کیفیت عالی وجود دارد. ذخایر اثبات شده آن حدود 100 تا 400
میلیون تن پیش بینی شده است.
معادن زغال سنگی در بغلان ( معدن کرکر)، آش پشته، قندوز ( بندگی ) ، شرق هرات ( کرخ) ، مزار شریف ( صوف ) شناسایی گردیده اند.
معادن زغال سنگ افغانستان در نقاط زیر موقعیت دارد:
زغال سنگ كوتل خاكی علاقه برفك
زغال سنگ آش پشته
زغال سنگ فرح كرد غوربند و گاوپران سرخ پارسا
زغال سنگ نهرین
زغال سنگ جدران
زغال سنگ گرمك علاقه چهل دختران دره صوف
زغال سنگ گوله یدری علاقه كشنده مابین دره صوف و بلخاب
زغال سنگ سنجور علاقه كرخ هرات
زغال سنگ انزری ،شهیدان در حدود لاغرجوی كوه دره كوت
زغال سنگ قریه كندلان چقماق مداخیل ارزگان
زغال سنگكرمان و سرجنگل علاقه دایزنگی ،ذغال سنگ پلخمری ...
از جمله معادن ذغال سنگ افغانستان كه مورد استفاده و بهره وری قرار گرفته بود عبارت بودند از: در صوف ، آش پشته ، سبزك هرات ، كركر و دودكش پلخمری كه فعلا فقط كركر و دود كش مورد استفاده قرار می گیرند.
زغال
سنگ دره صوف که در 200 کیلومتری شهر مزار شریف واقع است از لحاظ کیفیت و
استخراج نسبت به مناطق دیگر مقام اول را دارد . قسمت اعظم زغال سنگ این
معدن برای نیروگاه برق مصرف می شود در حالیکه گاز همان منطقه برای رفع
نیازهای صنایع معمولی کشورهای شمالی ، به کشور های همسایه صادر شده است.
کارخانه های شهر بغلان، جبل السراج، گلبهار و پل خمری از زغال سنگ معدن کرکر استفاده می کنند.
معادن طلا:
از
گذشته های دور به طریقه کامل و ابتدایی زر شویی از رودخانه کوکچه طلا به
دست می آید. از این روش در مناطق مختلف از جمله در مناطق دروازه در بدخشان
تا قلعه زال در قندوز و دره های راق و دادنگ چهل کان استفاده می شود.
تحقیقات وجود معادن طلا در بدخشان، قندهار، زابل ( زرکشان، انگوری، کریستو) را تثبیت می کند.
معادن نقره :
مهمترین
معادن نقره افغانستان ( طلای سفید ) در ارتفاعات بدخشان ،منطقه پنجشیر ،
در سیم کوه هرات، خاکریز قندهار، غوربند و علاقه هزارجات و در رگه های معدن
سرب بی بی گوهر ( قندهار) مشخص گردیده است.
معادن آهن:
معادن
آهن افغانستان هم از نگاه كمیت و هم كیفیت در آسیا سرآمد تمامی معادن به
حساب می آید و در كل سنگ آهن افغانستان به طور فیصدی 62 آهن دارد كه این در
نوعیت خود درجهان كم نظیر است. که در این میان ذخایر آهن قندهار، میمنه ،
هرات ، ارزگان، پکتیا و خصوصا بامیان شهرت زیادی دارند. در 100 کیلومتری
شمال قندهار منطقه خاکریز معدن بزرگ آهنی با ظرفیت 3 میلیون تن واقع شده
است . همچنین معدن آهنی در 9 کیلومتری شهر جبل السراج قرار دارد. یکی از
بزرگترین معادن آهن آسیای مرکزی معدن آهن حاجی گک در ولایت بامیان و در 140
کیلومتری شمال کابل است . ذخیره آهن این معدن را دو میلیارد تن با 63 درصد
خلوص تخمین زده اند. در چند کیلومتری این معدن یک ذخیره عظیم آهک ( برای
گداختن آهن ) وجود دارد.
معادن آهن افغانستان بصورت فهرست وار به شرح زیر است :
معدن آهن دامنه كوه پغمان در بالای حصه كوتی
آهن كوه جبل السراج
آهن ده سبز كوه خاك لمبه
آهن كوتل خاواك پنجشیر
آهن قول منار
آهن كوه قلعه خواجه صاحب
آهن كوه شاخ برتنی
آهن لولنج غوربند
آهن ارغنداب
آهن دره میاداد
آهن كوه خورد كابل
آهن رخه پنجشیر
آهن كوه دشت لوگر
آهن كوه قمچین باف میدان
آهن دره پنجشیر
آهن كو اله بله
آهن پارند در بازارك پنجشیر
آهن كرم جدران
آهن كوه شاقول و شیرداغ
آهن سرخ كوتل هرات
آهن سیاه تپه و فراخلوم بهسود
آهن زرد شنوار
آهن كوه شاه مسعود قندهار
آهن كوه بچه كرخ هرات
آهن سیاه مشرقی
آهن گلستان فراه
آهن بهارك بدخشان
آهن حاجیگگ بامیان.
معادن مس :
یکی
از بزرگترین معادن مس جهان معدن آینک در افغانستان است که ذخیره آن را بین
4 تا 5 میلیون تن تخمین زده اند از دیگر معادن مس کشور می توان به معادن
زیر اشاره کرد:
معدن مس كوه چراغانی كهنه خمار ولایت میدان در 60 کیلومتری کابل
معدن مس در كوتل خاواك پنجشیر
معدن مس فرنجل غوربند
معدن مس كوه كمری و كوه سیاه بین كوه سرخ مناری شیوه كی كابل
معدن مس لوگر در منطقه گلدره
معدن مس جیرعلی پنجشیر و تاواخ پنجشیر
معدن مس آسیا در موضع چهل ستون و كوه خیرآباد
معدن مس كوه واصل آباد ،قرغ ، تندی للندر
معدن مس گل دره كوهدامن
معدن مس كوتل قلیچ علاقه كهمرد بامیان
معدن مس ارغنداب ،توخی قندهار.
معادن سرب:
سرب فرنجل غوربند
سرب مرگ بهسود
سرب كوه میان شان ارزگان
سرب مومن قول شیرداغ
كوه قند و كوه چهل انجورك علاقه كهمرد
نهرین و جرم در نواحی بدخشان و قطغن
سرب دره صوف
سرب قلعه بی بی گوهر
سرب سیاه دره یك و لنگ
سرب علاقه میدان
سرب نواحی هرات
سرب تنكران بدخشان.
معادن سولفور:
ذخایر بزرگ سولفور در ولایت بلخ، اشکاشم بدخشان و نزدیکی ولایت ننگرهار وجود دارد.
معادن اورانیوم:
در بیابانهای جنوب غربی ، در کوه میر داوود بین هرات و شیندند و در منطقه قندهار وجود دارد.
معادن گرانیت :
این معادن در نقاط زیر یافت می شوند :
استالف،
چهاریكار،كوه جوانمرد قصاب، شاه كابل خورد علاقه میدان ، كوه سرخی غاره
علاقه كوهدامن، كوه قره باغ - جدران ، بهسود، ارزگان ،نهرین ، شنوار.
سنگهای قیمتی:
مشهورترین
سنگهای قیمتی افغانستان لاجورد، لعل، یاقوت، زمرد می باشد . که مهمترین و
معروفترین آنها لاجورد بدخشان می باشد. معدن مهم لاجورد و لعل در منطقه
سرسنگ در شرق رودخانه کوکچه و در 35 کیلومتری جنوب منطقه حضرت سعید می باشد
که ذخایر لاجورد این منطقه 200 تن تخمین زده شده است.
از این سنگ در ابعاد مختلف بین ۱۰۰ گرم تا ۵ کیلو در کیفیتهای مختلف موجود می باشد.
این سنگ از معدن افغانستان می باشد. حدود ۵۰۰ کیلو تا ۱ تن موجود می باشد.
سنگهای ساختمانی:
معادن
سنگ مرمر در رنگهای مختلف در جاغوری ولایت غزنی، ریگستان ولایت قندهار ،
غوربند ولایت پروان، گلران ولایت هرات و کوه قورغ ولایت کابل به فراوانی
پیدا می شود.
معدن نمک :
نمک
افغانستان از معادن طالقان در ولایت تخار، گلفکان تخار ، اندخوی ولایت
فاریاب، نمکسار هرات، معدن مغور در غزنی و معدن مزار شریف در بلخ استخراج
می شود.
مسوولان وزارت تجارت: برای عضویت در سازمان تجارت جهانی تلاش می کنیم 
