تاجیکستان در سرحد شمالی افغانستان از کشور هایی خوانده می شود که روابط دیپلماتیک "حسنه" ای با افغانستان دارد.
از
زمان استقلال این کشور تا اکنون میزان علاقمندی افغان ها برای زندگی،
سیاحت و تحصیل در تاجیکستان به میزان گسترده ای افزایش یافته است.
این کشور سالانه زمینه تحصیل حداقل پنجاه دانشجوی افغان را در دانشگاه های خود فراهم کرده است.
عدم
استفاده درست از بورسیه های تحصیلی از سوی وزارت تحصیلات عالی افغانستان و
همچنین کاهش در صدور ویزا برای متقاضیان افغان، موضوعاتی است که اخیرا
شماری از شهروندان کشور از آن شکایت دارند.
قدیر
شاهین، خبرنگار خبرگزاری بخدی در سفر به تاجیکستان در مورد این موضوعات با
داکتر عبدالغفور آرزو، سفیر افغانستان در تاجیکستان گفتگو کرده است و نخست
از او در مورد روابط بین این دو کشور همسایه پرسیده است.
رابطه
تاجیکستان و افغانستان بر می گردد به یک رابطه بزرگ تاریخی. به روزگار
خراسان بزرگ؛ و پاره ای از خراسان بزرگ که خاک امروزی تاجیکستان است، در
واقع به دوران رودکی. نصر بن احمد سامانی، روزگاری به افغانستان تاریخی آمد
و چهار سال در بادغیس و هرات ماندگار شد؛ و با سرودن "بوی جوی مولیان آید
همی" رودکی، نصر بن احمد سامانی مجددا به بخارا برگشت.
خراسان بزرگ دارای چهار بخش بزرگ شامل بلخ، مرو، هرات و نیشابور بود؛ و تاجیکستان در حقیقت بخشی از بلخ تاریخی محسوب می شد.
عبدالغفور آروز می گوید که تاجیکستان سالانه 50 بورسیه را به افغانستان
اختصاص داده است که تاهنوز بیشتر از 20 نفر محصل افغان ازاین آدرس معرفی
شده اند.
از این جهت، پیوند فرهنگی و تمدنی ما با مؤلفه های دین
مشترک، زبان مشترک و حتی اراده مشترک بر علیه متجاوزین رنگارنگی که بر
خراسان بزرگ حمله می کردند گره خورده است.
با توجه به این مشترکات، تاجیکستان چه نوع همکاری هایی با افغانستان داشته است؟
تاجیکستان بدون تردید یک کشور دوست افغانستان است که صلح و ثباتش را در گرو صلح و ثبات افغانستان می داند.
طرح های دو جانبه میان افغانستان و تاجیکستان در چند سال گذشته روابط دو کشور را صمیمانه تر ساخته است.
اهدا
50 بورسیه تحصیلی در سال به دانشجویان افغان، زمینه سازی برای احداث پنج
پل بر روی آمو دریا، طرح انتقال برق کساهزار( انرژی برق تاجیکستان از طریق
افغانستان به پاکستان) و به همین تناسب طرح متصل شدن شبکه خط آهن تاجیکستان
از طریق افغانستان با خط آهن منطقه و همچنان به قول تاجیک ها جاده موتر رو
و یا اتوبان که از ایران وارد هرات میشود؛ اینها طرح های مشترکی ست که دو
کشور در صدد اجرای آنها هستند.
در حال حاضر، مناطق شمالی کشور از برق
تاجیکستان استفاده می کنند و تلاش های این کشور برای قرار داد انتقال برق
به کشورهای پاکستان و ایران نیز جریان دارد.
در صورتی که خط لوله گاز
ترکمنستان از طریق افغانستان به تاجیکستان کشیده شود و سپس به چین؛ این
تعامل منطقه ای، منافع ملی هر سه کشور را تامین خواهد کرد.
آقای آرزو، به بورسیه های تحصیلی اشاره کردید، در حال حاضر چه تعداد از محصلان افغان در دانشگاه های تاجیکستان حضور دارند؟
محصلان
افغان در تاجیکستان در دو سطح هستند؛ یک تعدادشان از طریق بورسیه ها که از
طریق کمیسیون بورسیه وزارت تحصیلات عالی و وزارت خارجه و سایر نهاد های
مربوطه به سفارت معرفی می شوند به این کشور آمده اند؛ شمار این دانشجویان
در دوره دکترا 21 نفر و در دوره لیسانس 36 نفر است.
تعداد دیگری از دانشجویان نیز به گونه شخصی و با هزینه خودشان در دانشگاه های مختلف تاجیکستان درس می خوانند.
در مجموع در حال حاضر حدود 300 دانشجوی افغان به طور آزاد و بورسیه در تاجیکستان حضور دارند.
آقای
آرزو، همان طور که اشاره کردید تاجیکستان سالانه 50 بورسیه را به دولت
افغانستان اختصاص می دهد اما محصلان نمی توانند از آنها استفاده کنند، به
نظر شما دلیل این امر چیست؟
البته 20 نفر محصل افغان از این
آدرس معرفی شده اند. در این مورد چند علت وجود دارد؛ بورسیه های اهدا شده
از سوی تاجیکستان در سطح لیسانس است و اخیرا سفارت افغانستان به تاجیکستان
پیشنهاد داده است که تعدادی از این بورسیه ها را برای دوره های ماستری و
دوکتورا اختصاص دهد.
از طرف دیگر بورسیه های اهدا شده هم درجه سه است و
به وزارت تحصیلات عالی کشور پیشنهاد کرده ایم که با طرف های تاجیک گفتگو
کرده و این بورسیه ها را به نوع درجه اول و یا درجه دوم ارتقا دهند.
به همین علت به تازگی معین بازسازی وزارت تحصیلات عالی افغانستان به این کشور سفر کرده و بر روی این موضوعات بحث خواهد شد.
چرا به محصلان افغان بورسیه درجه سوم داده می شود؟ این نوع بورسیه ها دارای چه امتیازاتی است؟
بورسیه
هایی که از طرف کشورهای آسیای مرکزی اهدا می شود کلا درجه سوم است. ما پیش
از این با جمهوری تاجیکستان در این باره رسما مکاتبه کردیم و آنان گفتند
که شرایط بورسیه های ما همین گونه است؛ فقط هزینه درسی رایگان است و هزینه
های دیگر باید از سوی دانشجویان پرداخت شود.
در بورسیه های درجه اول
معمولا کشوری که بورسیه را اهدا می کند، همه چیز را به طور رایگان برای
دانشجویان آماده می سازد؛ آموزش، مکان، غذا، مصارف اضافی و غیره.
بورسیه
های درجه دوم، تسهیلات کمتری دارد و در بورسیه های نوع درجه سوم هم فقط
درس رایگان است و سایر هزینه ها را خود دانشجویان پرداخت می کنند.
شماری از شهروندان کشور شکایت دارند که اخیرا تاجیکستان شرایط سخت گیرانه ای را برای صدور ویزا به آنها وضع کرده است؟
دولت افغانستان در تاجیکستان دو دفتر دارد؛ یکی سفارت افغانستان که در شهر دوشنبه است و دیگری قنسولگری کشور در شهر خاروق.
تاجیکستان
هم در افغانستان سه دفتر دارد؛ یکی سفارت این کشور در کابل و دو قنسولگری
دیگر، یکی در ولایت بدخشان و دیگری در قندوز قرار دارد.
سفیر تاجیکستان
در کابل بارها گفته است، تعداد ویزاهایی که ما به افغان ها می دهیم بیشتر
از آن حدی است که باید توزیع شود؛ یعنی تعداد افغان هایی که از افغانستان
به تاجیکستان می آیند بیشتر از تاجیک هایی است که به افغانستان سفر می
کنند. بنابر این، آنان بر این باورند که تعداد افغان هایی که به تاجیکستان
سفر می کنند به علل و دلایل گوناگون بیشتر از همه کشورهای دیگر است که به
تاجیکستان سفر می کنند.
آیا آمار دقیقی وجود دارد که سالانه چه تعداد از افغان ها وارد تاجیکستان می شوند؟
سفارت افغانستان به این آمار دسترسی ندارد؛ این آمار را کمیساریا و نقاط مرزی و میدان های هوایی دارند.
بیشترین کسانی که از افغانستان وارد تاجیکستان می شوند به چه دلایلی به این کشور مسافرت می کنند؟
تاجیکستان
یک کشور همسایه است، یک تعداد از افغان ها به خاطر تجارت و معاملات تجاری
می آیند. یک تعداد از افغان هایی هم که از دوران مقاومت تا به حال در این
جا زندگی می کنند، خانه های شان در این جاست و در افغانستان کار می کنند و
بنا بر این زیاد هم رفت و آمد دارند و تعدادی نیز برای تحصیل در این جا
هستند.
برای اطفال و خانواده های افغان ساکن در تاجیکستان چه سهولت های تحصیلی و تعلیمی وجود دارد؟
خوشبختانه افغان های مقیم تاجیکستان یک نهاد آموزشی را به نام لیسه سامانیان تاسیس کرده اند که این مکتب در حال حاضر نزدیک به 500 شاگرد دختر و پسر دارد که همه شان استادان و شاگردان افغان هستند.
این لیسه در وزارت معارف افغانستان نیز ثبت شده است و برخی هم که سرمایه نسبی دارند به مکاتب تاجیک ها می روند و درس می خوانند.
آقای آرزو، وضعیت تجارت و سرمایه گذاری برای افغان ها در این کشور چگونه است؟
برای
سرمایه گذاری و تجارت هر کشوری قوانین خاص خود را دارد. در تاجیکستان هم
شماری از افغان ها در شهر دوشنبه نمایندگی کمپنی های شان فعال است و عملآ
کار می کنند و تاکنون تعدادی از افغان ها نیز برای بررسی وضعیت سرمایه
گذاری در این کشور در حال رفت و آمد هستند.
سفارت افغانستان برای گسترش روابط فرهنگی دو کشور همسایه چه تلاش هایی را انجام داده است؟
ما برای تحکیم روابط فرهنگی افغانستان و تاجیکستان برنامه های متعددی را در گذشته و حال روی دست داریم.
یکی
از برنامه های ما ایجاد خواهر خواندگی میان برخی شهرهای تاجیکستان با
شهرهای افغانستان است؛ در زوایای دیگر هم برنامه های فرهنگی ما در حال اجرا
است.
تشکر از شما جناب سفیر!
تبلیغات زیباترین تصاویر افغانستان ما بهترینها را انتخاب می کنیم روشهای جالب و اطمنانی پولدار شدن از 
